ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗ "ΜΕΡΜΗΓΚΟΥ" ΚΑΙ ΤΗΝ "ΤΡΑΝΗ ΦΟΥΝΤΑΝΑ"

Οι γούρνες της "Μερμηγκούς"

του Μαν. Κ. Βιλαντώνη

Μόνο οι ονομασίες και οι τοποθεσίες έχουν μείνει. Και νιώθουμε θλίψη όταν θυμόμαστε κάποια μνημεία και οικοδομήματα που δυστυχώς δεν μπορέσαμε να τα κρατήσουμε για να τα γνωρίσουν και οι άλλοι μετά από εμάς. Και αναφέρομαι τις γούρνες που έπλεναν οι γυναίκες που μερικές από αυτές ήταν έργα τέχνης. Γούρνες υπαίθριες υπήρχαν τις πρωτεύουσες και στα χωριά όλων των νησιών
μας .Πριν πολλά χρόνια ,δεν υπήρχαν οι ευκολίες στα σπίτια ούτε βρύσες με νερό ούτε κατάλληλοι χώροι ,και πήγαιναν υπαίθρια οι περισσότερες γυναίκες για να πλύνουν τα ρούχα τους .τα φορτωνόντουσαν σε κάνιστρα και πήγαιναν σ αυτούς τους χώρους που υπήρχε το πηγάδι και οι γούρνες .Στην Πάρο υπήρχαν πολλές ,όπως στην Νάουσα στα Μάρμαρα στην Αλυκή στης Λεύκες στην Παρκοιά και αλλού. Στη Νάξο σε όλα τα χωριά της και στην χώρα δύο οικοδομήματα που γνώρισα και θα τα περιγράψω .

Το ένα βρισκόταν στην τρανή φουντάνα, έχουν μείνει τα απομεινάρια του .Εκεί έπλεναν τα ρούχα τους οι Μπουργιανές και μετά άπλωναν τα ρούχα τους στους θάμνους στην πλαγιά του Ιερολοχίτη (Απλώματα) όπως έχει μείνει και σήμερα η ονομασία, γιατί άπλωναν τα ρούχα .Το άλλο οικοδόμημα ήταν στην περιοχή της Μερμηγκού εκεί έπλεναν οι Νιοχώριτισσες και οι προσφυγίνες και βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα το γήπεδο που τότε ήταν χωράφια . Και λέω βρισκόταν γιατί σήμερα δεν υπάρχει τίποτα , οι ιστορικές κομψοτεχνήματα γούρνες έγιναν θρύψαλα και αρπαγή διαφόρων ανίδεων όπως γίνεται συνήθως .Ήταν καμιά δεκαριά γούρνες με ένα μαγκανοπήγαδο στην άκρια που ανέβαζε το νερό και με ένα λαούμι (ναός) τροφοδοτούσε την κάθε γούρνα από μια τρύπα που είχε μια τάπα από πανί και ανάλογα την άνοιγαν η την έκλειναν. Από άλλη τρύπα έφευγε το ακάθαρτο νερό. Σε αυτούς τους χώρους οι γυναίκες πλένοντας έλεγαν όλα τα βάσανα τους η τις χαρές τους . Προλάβαιναν όλα τα νέα η μια στην άλλη . Ξεκινούσαν πρωί πια θα πρωτοπιάσει σειρά. Αρκετές φορές τσακωνόντουσαν κιόλας για την σειρά η για χάσιμο ρούχων ακόμη . Συνήθως οι καυγάδες ήταν μεταξύ Νεοχωριτισσών με τις Μικρασιάτισσες .Οι πρώτες είχαν μάθει που ήταν μόνες τους μετά ήρθαν και αυτές και όπως καταλαβαίνεται τους έγιναν μπελάς .Κάποια εποχή και ήταν 1930 έγιναν κάποια έργα και το στέγαστρο για να προφυλάσσει τις γυναίκες που έπλεναν από τον ήλιο και την βροχή . Τα χρήματα το κονδύλι τα διέθεσε ένας φιλάνθρωπος ονόματι Ρόκφελερ με ένα σχέδιο φιλανθρωπίας που είχε οργανώσει και είχε βοηθήσει πολλές κοινότητες , αυτό έγινε επί Δημαρχίας Ιωαν . Ααρών .Όλες τις ημέρες και ώρες οι γυναίκες φορτωμένες με τα κάνιστρα πηγαινοερχόντουσαν στη Μερμηγκού με τα ρούχα τους και το σαπούνι που έφτιαχναν οι ίδιες η αγόραζαν από το εργοστάσιο του Μανιού που υπήρχε τότε .Τα βράδια αντίθετα σε αυτά τα μέρη δεν κυκλοφορούσαν οι άνθρωποι φοβόντουσαν τις καλές κιουράδες συνέχεια προκαταλήψεων και αντιλήψεων προχριστιανικών εθίμων και παραδόσεων .Σήμερα με τις πολυτέλειες τις ευκολίες και τις ανέσεις  που υπάρχουν αυτό το οικοδόμημα θα ήταν ένα μεγάλο δίδαγμα για αυτά που τραβούσαν οι μανάδες και οι γιαγιάδες μας . Για όλους εμάς ,η άγνοια τα συμφέροντα και η αδιαφορία δυστυχώς μας το στέρησαν . Και έσβησε όπως και τόσα άλλα  .

Μανώλης Κ Βιλαντώνης